शेवग्याच्या बियांचे तेल.

                      ● शेवग्याच्या बियांचे तेल ●

Thinkingmindrj 

• शेवगा झाडास Miracle tree संबोधले जाते.

शेवग्याच्या पानांपासून ते मुळापर्यंत सर्वच भाग हे औषधी गुणधर्मयुक्त आहेत. 

• शेवग्याचा पाला,शेंग, बी,डिंक,साल,मुळे सर्वच भाग हे आयुर्वेदिक औषधी मध्ये वापरण्यात येतात.

• शेवग्याच्या बियांपासून तेल तयार करण्यात येते त्यास ' बेन ऑईल ' म्हणून ओळखले जाते.

• या तेलाचा वापर हा सौंदर्य प्रसाधनामध्ये केला जातो.

• तसेच हे तेल त्वचा रोगासाठी मलम तयार करण्यासाठी देखील वापरात येते.

• शरीराच्या मसाजसाठी देखील बेन ऑईलचा वापर होतो.

• मृदू वंगण म्हणून याचा वापर हा सुष्म यंत्रामध्ये केला जातो, उदा. घड्याळे.

• सर्व वातावरणात स्थिरता आणि अन्य तेलाप्रमाणे अधिक काळ ठेवल्यास वास न येण्याचा गुणधर्मामुळे यास विमानातील एंजिनाच्या विविध भागामध्ये या तेलाचा वापर करण्यात येतो.

• सुगंधी द्रव्ये उद्योगामध्ये बेन ऑईल चा वापर मोठ्या प्रमाणात होतो. ( अत्तरे , केसांसाठी सुगंधी तेलाच्या निर्मितीसाठी ) 

• चांगल्या वाळलेल्या बीयांमध्ये तेलाचे प्रमाणे 18 ते ४२ टक्क्यांपर्यंत असू शकते.

• बियांवर दाव टाकून त्यापासून तेल मिळवता येते.

• शेवग्याच्या बियांच्या तेलाचा रंग आकर्षक पिवळा असा असतो.

• हे तेल किंचित चिकट असल्याने अत्यंत नाजूक अशा यंत्रातील ( उदा . घड्याळे ) घर्षण कमी करण्यासाठी वंगण म्हणून वापरण्यात येते .

• शेवगा खाद्य तेलामध्ये मेदाम्लाचे प्रमाण हे, 0.5 ते 3 टक्क्यांपर्यंत कमी अधिक होते.

• आयुर्वेदानुसार, हे तेल मेंदू कर्करोग,अँटी पायरेटिक, पोषक घटकांनी परिपूर्ण, जिवाणूरोधक, बुरशीरोधक, दाह कमी करणारे व कोलेस्टेरॉलचे प्राण कमी करणारे असल्याचे सांगितलेले आहे.

• दक्षिण आशियाई देशात याचा वापर औषधामध्ये अधिक प्रमाणात केला जातो.

• तेल काढण्याच्या दोन प्रक्रिया आहेत. त्यातील कोल्ड प्रेस ही शेवगा बियांपासून तेल काढण्यासाठी ही सोपी पद्धती मानली जाते.

• बीयांवरील टणक कवच हे माणसांच्या साहाय्याने काढले जाते, किंवा यासाठी विद्युत ऊर्जेवर चालणारे यंत्र देखील उपलब्ध आहे. 

• बीयावरील आवरण काढल्यानंतर ताज्या स्थितीमध्ये म्हणजेच त्वरित तेल काढावे. 

• आवरण काढल्यानंतर अधिक काळ गेल्यास, काढलेल्या तेलाचा रंग हा गडद होतो.

• सुरवातीला काही मिनिटांसाठी यंत्र सुरू करून , त्यानंतर त्यामध्ये आवरण काढलेल्या बिया टाकाव्यात.

• काही मिनिटांमध्ये बियातून तेल येऊ लागते. •दुसऱ्या बाजूने बीयांचीपेंड बाहेर येते.

• कोल्ड प्रेस पद्धतीने काढलेल्या शुद्ध तेलाचा रंग हा सोनेरी पिवळा असतो.

• हे तेल दोन ते तीन दिवसांसाठी स्थिर ठेवावे लागते, यामुळे त्यातील तरंगते कण खाली बसण्यास मदत होते. याला सेडिमेंटेशन म्हणतात.

• तयार झालेले तेल बॉटल मध्ये भरण्यापूर्वी सेडिमेटेशन न केल्यास, त्यात पाण्याचा अंश राहू शकतो, व त्यामुळे तेलाची स्थिरता आणि गुणधर्म यावर परिणाम होतो. 

• एक किलो शेवगा बियांपासून 300 ते 400 ग्रॅम तेल मिळते.

• बिया जर तपकिरी होईपर्यंत भाजून घेतल्या, तर त्यातून तेलाचे प्रमाण वाढते. 

• स्थिर झालेल्या तेल अलगद वरच्यावर ( खालील थर न हलवता ) स्वच्छ भांड्यात काढून घ्यावे . अत्यंत बारीक चाळणीच्या साह्याने गाळून घ्यावे.

• हे गाळलेले तेल, नंतर शक्यतो काचेच्या बाटलीत भरून ठेवावे.

• भारतामध्ये जे तेल तयार केले जाते, हे शक्यतो निर्यातीसाठी तयार केले जाते.

• गुजराथ, तामिळनाडू, कर्नाटक , तेलंगणा, या राज्यातून हे तेल मोठ्या प्रमाणात निर्यात होते.

धन्यवाद.

Team ThinkingMindRJ

YouTube channel - https://www.youtube.com/channel/UClrzu1cvQt2oQhdr8-cfB3w

Facebook Group - https://www.facebook.com/groups/1935581189829806/?ref=share